Ziet ze vliegen

Van artiesten wordt verwacht dat zij creatief zijn. Niets is minder waar. Een violist kan heel hard werken, de hoogste rang van eerste violist in een orkest behalen maar minder creatief zijn dan een juf die een Sinterklaasfeestje voorbereidt. Maar laat ik mij beperken tot de kunst. Ik maak onderscheid in:

Creativiteit uit innerlijke noodzaak.Het bloed stroomt waar het niet gaan kan. Na elke omzwerving kom je weer uit op datgene wat je in je hart altijd hebt willen doen maar met je verstand hebt onderdrukt.

Creativiteit uit maatschappelijke noodzaak. Daar schaar ik de succesvolle voorstelling De Hormonologen van Yvonne van den Hurk onder. Artiesten die volop werk hebben en toch risico’s nemen omdat ze iets willen maken dat hun maatschappelijke betrokkenheid vervult.

En dan hebben we creativiteit uit economische noodzaak.

Zo heeft Hind, een succesvolle zangeres, uit nood een cd uitgebracht met Crowd Funding. Tekst klaar, muziek klaar maar geen producent en dus geen geld om dat uit te brengen. Vrienden en fans werden benaderd als menigte (Crowd) voor een ludieke fondswerving (Funding). Niet afhankelijk van grote platenbazen, aan je vrienden en je fans de nog niet-bestaande cd verkopen om het überhaupt te kunnen maken. Alleen maar op basis van vertouwen in jezelf, je werk en de Crowd.

De economische crisis dwingt nu iedereen creatiever te ondernemen. Ook podiumartiesten. Als je als artiest je eigen werk niet creëert, ben je altijd afhankelijk van aanbiedingen. Dat is nu zo en dat was vroeger zo. Bij sommige collega’s heeft dat in het verleden tot dusdanige frustraties geleid dat zij hun droom lieten varen en kozen voor een baan met vastigheid. Ooit stond ik ook voor die keuze. Blijf ik wachten bij de telefoon die maar niet rinkelen wil of geef ik mijn droom op en ga een ‘echte baan’ zoeken, zoals mijn vader voorhield.

Ik waagde het er op. Opgeven van het artiestenbestaan kon altijd nog. Dat gaf rust. Ik kon leven van de los-vaste aanbiedingen en van het een kwam het ander. Voordat ik het wist had ik mijn heuse ‘actricebaan’ in Medisch Centrum West. Gastrollen in series als Zeg ‘ns AAA volgden, tot wederom een vaste rol in Vrouwenvleugel. Geloof het of niet: ook dat kan een beperking zijn voor iemands creativiteit. Je acteert maar ‘maakt’ zelf niets. Inmiddels moeder van twee kinderen gooide ik het roer om en besloot zelf theater te maken. Sketches en korte monologen, soms alleen soms met anderen. Vier solo’s verder kwam dat fatale ongeluk. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan; ondanks de rolstoel besluit ik vijf jaar na het ongeluk weer met een nieuw soloprogramma het podium te betreden. Mijn Crowd hoeft vooraf niets te betalen. Ik wil menigte vergaren (Raising) die de intentieverklaring invullen dat ze mijn voorstelling Funda Ziet Ze Vliegen willen zien. Zo komt mijn creativiteit, gevoed door innerlijke, maatschappelijke en economische noodzaak bij elkaar. Met genoeg CROWD kunnen de twijfelende theaterprogrammeurs mijn voorstelling boeken. Ik geef niet op. Zelfs als iedereen denkt dat ik ze echt zie vliegen.

(Eerder verschenen in de Telegraaf 27 januari 2012)