Uit een breed onderzoek onder 7 Europese landen, blijkt de bereidheid om meer vluchtelingen op te nemen dan internationaal is afgesproken. Het kleinst is in Nederland, slechts een derde van de bevolking is voor.
Ik vraag mijn dorpsgenoot wat zij van deze uitkomst en het hele vluchtelingenvraagstuk vindt. Ze vraagt of ik haar politieke of persoonlijke mening wil horen. “Allebei”, antwoord ik. Ze buigt naar me toe en fluistert: “Politiek is dat wij, West-Europa, medeschuldig zijn aan de oorlogen die daar woeden. Maar dat is nu eenmaal een gedane zaak. Daar moeten we niet te lang bij stilstaan. Wat belangrijk is, is nu! Het humanitaire probleem wat zich nu aan het voltrekken is aan de grenzen van en binnen Europa.”
Ze is zelf meer dan 25 jaar geleden als vluchteling naar Nederland gekomen. 4 dagen voor de uitvoering van haar doodvonnis is ze ontsnapt aan ophanging. Tot op de dag van vandaag zet zij zich in voor vluchtelingen en werkt ze in opvanghuizen voor vluchtelingen. Ze vertelt trots dat de burgemeester bij haar op bezoek is geweest om te vragen naar haar ervaringen. Misschien nuttig voor de informatieavond die de gemeenteraad daags na zijn bezoek zal houden.
Ze drukt hem op het hart om geen 1.000 vluchtelingen op te nemen. Onze gemeente telt nog geen 16.000 inwoners. Dat is 1 vluchteling op de 16 en dat kan de gemeente niet aan! Huisvesting, werk, scholing, alles moet je meewegen. “Het moet beheersbaar zijn”, zegt ze nog steeds op fluistertoon. “Ik ben zelf vluchteling. Maar dat kan echt niet. Dat werkt racisme in de hand.” Verschrikt doet ze haar hand voor haar mond: “Het is toch een schande dat ik dit zeg als ex-vluchteling? Iedereen zal het me kwalijk nemen. De vluchtelingen en de Nederlanders! Maar tegen hem heb ik het wel gezegd.”
Dezelfde nacht worden 2 auto’s van een GroenLinks-fractievoorzitter in de gemeente Wormerland in brand gestoken. Hij heeft zich uitgesproken vóór opvang en zich gemengd in de discussie op social media. Ineens is onze gemeente nationaal nieuws en op de radio hoor ik de burgemeester spreken van een “laffe daad”. Hij laat weten dat de avond gewoon doorgang zal vinden. Ik ga ook. Burgers krijgen 2,5 minuut spreektijd en 16 mensen maken uiteindelijk gebruik van hun spreektijd.
De gemeenteraad informeert en inventariseert. Er zijn geen beslissingen genomen. Iedereen wordt uitgenodigd om mee te denken en mee te praten. Het werkt. Er wordt voor zowel voor- als tegenstanders geklapt. Op één autochtoon na. Die wordt uitgejoeld. Hij zegt het zelfde als wat mijn dorpsgenoot mij toefluisterde – dat het Westen verantwoordelijk is voor de oorlogen in het Midden-Oosten en dat wij nu de plicht hebben om onze verantwoordelijkheid te dragen door deze vluchtelingen op te nemen. Ik begrijp waarom mijn dorpsgenoot niet hardop durft te praten. Als autochtone Nederlanders al aangevallen worden…
Afgelopen jaar heb ik in totaal 4 maanden door Turkije gereisd en in heel het land kom je vluchtelingen tegen. Er zijn geen inspraakavonden, maar de Turken ventileren hun angst en zorgen luid en duidelijk. Niks gefluister. De regels – die zijn er echt in Turkije – worden massaal genegeerd. Iedereen is boos op de regering omdat de vluchtelingen privileges krijgen, wetten en regels worden met voeten getreden. Al met al blijkt Turkije toch weer een heel dynamische samenleving. Syriërs vestigen zich waar de meeste kans op werk is en anders beginnen ze hun eigen handeltjes. Hoe zielig men die vluchtelingen ook vindt, liever niet in de eigen stad of wijk. Mensen verhuizen omdat hun wijk achteruit gaat, hun huis in waarde daalt of de buurt volgens hen onleefbaar is geworden. Ze vermijden contact met de vluchtelingen, maar vallen hen niet aan.
Bij de inspraakavond in Wormerland vraagt een spreker waar de zwijgende meerderheid is die genuanceerder denkt over het vluchtelingenvraagstuk. Waarom durft die niet mee te praten? De laatste spreker zegt: “Ik zal u een geheim verklappen. Onze gemeente neemt al jaren vluchtelingen op. We leven al jaren in harmonie met ze. We kunnen er echt nog wel wat gezinnen bijnemen. Misschien dat er een voetbaltrainer tussen zit. Dat kan onze plaatselijke voetbalvereniging goed gebruiken.”