De douche van ons huis in Turkije was binnen maar het toilet buiten. Een goed getimmerd hokje met een houten vloer en een uitsparing waar je hurkend je behoefte kon doen. Dat verdween keurig in de put, maar de geur was niet te harden. Zoiets wilde je niet in huis hebben.
De verwachtingen van de top over duurzame ontwikkeling van de Verenigde Naties in Rio De Janeiro, Rio+20, zijn niet al te hooggespannen. Merkel, Obama, Rutte en Cameron schitteren door afwezigheid en door de crisis in Europa hebben politici en het publiek weinig belangstelling voor het milieu en klimaat.
Op Koninginnedag nam Prins Willem-Alexander deel aan een wedstrijd wc-pottengooien, excelleerde daarin maar verklaarde achteraf zijn dubbele gevoelens daarover. Hij schaamde zich dat ‘wij’ met wc-potten gooien terwijl 2,5 miljard mensen geen sanitaire voorzieningen hebben. Volgens de VN heeft 1,1 miljard van hen zelfs geen enkele voorziening. Die mensen poepen op het platteland, op het strand, langs een rivier of in een rijstveld. In de sloppenwijken poepen ze in een plastic zak, die in het beste geval op een vuilnisbelt belandt. Naast sanitair was een andere millenniumdoelstelling schoon drinkwater. Die twee doelstellingen zijn direct met elkaar verbonden. Waarom de prins in de media over zijn ‘schaamte over het wc-pottengooien’ zo is aangevallen, begrijp ik niet. Het is juist prijzenswaardig om toe te geven dat we soms verkeerde keuzes maken. Op Koninginnendag kon hij niet eens weigeren. En ja, koekhappen, met eieren gooien, duizenden liters melk verspillen bij oogstfeesten is leuk maar ook wrang en decadent. Naast lol, ook schaamte hebben of twijfel voelen is het minste wat we kunnen doen. Dat is de enige kans om het besef van duurzaamheid te laten doordringen. Bovendien is dit wc-pottengooien helemaal geen oer-Nederlandse traditie. Pas sinds 2000 is het een terugkerend wedstrijdonderdeel geworden in Rhenen waar mannen serieus voor oefenen. Een wc-pot weegt tussen de 20-25 kilo. Is er niets anders te bedenken om mee te gooien? Wat minder belastend is voor het milieu?
Poep en pies zijn geen populaire onderwerpen, ook niet voor politici. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schrijft dat één gram poep tien miljoen virussen, één miljoen bacteriën, duizend parasieten en honderd wormeneieren kan bevatten.
Het ontbreken van sanitaire voorzieningen leidt niet alleen tot ziektes maar heeft ook gevolgen voor de groei van welvaart en economie. Het zoeken van een beschutte plek om je behoefte te doen kost tijd. Vrouwen worden tijdens dat zoeken slachtoffer van verkrachting omdat er dan juist niemand in de buurt is, veel meisjes gaan niet naar school als ze menstrueren omdat daar geen wc’s zijn en door een leerachterstand stoppen ze uiteindelijk helemaal met school.
Dankzij een goede riolering, een mooie wc-pot en stromend water kunnen we thuis onze behoefte doen. Dat is een luxe. Dat weet ik uit ervaring.
(Eerder verschenen in De Telegraaf vrijdag 23 juni 2012)