Iemand kan zich thuis voelen op visite bij wildvreemde mensen, in een establishment, een hotel, een stad of een land. Het fenomeen ‘thuiskomen’ is een veel voorkomend verschijnsel. Je kunt zelfs door een boek, film of muziek het gevoel van thuiskomen ervaren. Dit overkwam mij bij het lezen van het boek ‘Ik droomde van Afrika’ van Kuki Gallmann (Viking 1991). In het geval van de schrijfster verlaat zij daadwerkelijk haar geboorteland Italië, vertrekt naar Afrika om er nooit meer weg te gaan. Ik heb nooit een voet gezet in Afrika, tot mijn groot verdriet overigens, maar na het lezen van dat boek had ik heimwee naar Afrika.
Joan Franka zal ons land vertegenwoordigen op het komende Eurovisiesongfestival. Joan Franka, alias Ayten Kalan is een ‘dubbelbloedje’.
Haar vader Ali Kalan is overleden toen zij twee jaar oud was. Tijdens haar eerste bezoek aan Turkije wordt ze met open armen ontvangen als de verloren dochter en Joan zelf ervaart ‘Turkije als thuiskomen’. Terwijl op de achtergrond de clip van Joan wordt afgespeeld, becommentarieert de Turkse verslaggeefster dat Joan op het songfestival Nederland zal vertegenwoordigen maar dat ze natuurlijk ook Turks is. Dat ze geen Turks spreekt wordt haar vergeven, net als het feit dat ze nooit eerder een voet in Turkije heeft gezet.
Ik ben altijd vóór Nederland; met sporten, het Songfestival: alles waar competitie een rol speelt. Behalve wanneer Nederland tegen Turkije uitkomt. Dan ben ik bij voorbaat gelukkig met welke uitslag dan ook. Opportunistisch? Misschien. Als Turkse Nederlander eet ik graag van twee walletjes.
Dat Joan haar lied in Turkije promoot, is zakelijk gezien heel verstandig. Nederland telt 17 miljoen inwoners en Turkije 80 miljoen. Je bent gek als je een potentiële ‘stemmarkt’ niet benut. De ervaring leert dat niet alleen Turken in Turkije maar ook de Duitse, Belgische en Nederlandse Turken meestal op de Turkse vertegenwoordiging stemmen. De Turks-Nederlandse Ayten/Joan maakt een reële kans om stemmen te pikken van de Turkse inzending. Niet omdat ze beter is. Waarom dan wel? Er is een discussie ontstaan over de afkomst van de 24-jarige zanger Can Bonomo. Is hij Joods of niet?
“Ik ben Turks, Joods zijn is een geloof. Muziek kent geen taal, religie of ras. Wij zijn al 540 jaar in dit land. Mijn achtergrond heeft niets te maken met religie, noch iets te maken met Israel. Ik ben een Turk en ik zal Turkije vertegenwoordigen.”
Een gotspe als Turken Joan wel in de armen sluiten en Can Bonomo niet. Mijn Turkse ‘ik’ schaamt zich. Mijn Nederlandse ‘ik’ is blij. Ik wil graag dat Nederland weer eens wint. Jammer voor Can Bonomo, maar als Turken in Turkije en daarbuiten zo met hem omgaan, verdienen ze niet te winnen.
(Eerder verschenen in De Telegraaf vrijdag 11 mei 2005)