Een vriendin raakt binnenkort in de ww. Zij kan nog even voort met een bescheiden werkloosheidsuitkering maar het eigen bedrijf van haar man redt het hoogstwaarschijnlijk niet. Ze maakt zich nu al zorgen over de schulden. Zij is niet de enige die zich zorgen maakt. Een andere vriendin is net als ik zzp’er en net als ik merkt ook zij dat betaalde opdrachten slinken of zelfs uitblijven. Niet dat wij lege agenda’s hebben; die zitten vol met vrijwilligersactiviteiten.
In het zelfde schuitje zitten en dat met elkaar delen kan helpen maar kan ook desastreus zijn als je alleen maar klaagt en elkaar ‘de put in praat’.
Wij delen onze zorgen, bespreken mogelijke oplossingen, verzinnen projecten, troosten en bemoedigen elkaar. “Jij hebt zoveel kwaliteiten, zoveel beroepen, echt jij kan je brood uit steen kneden als het moet.” Houd ik mijn vriendinnen voor. Dat is een Turkse uitdrukking over mensen die veelzijdig zijn en altijd alles aanpakken.
“Niets is onmogelijk”. Met die woorden sprak ik mijzelf na mijn scheiding moed in. Berooid, uit huis gezet en werkeloos met twee kleine kinderen. Na mijn ongeluk vijf jaar geleden, waarbij ik in een rolstoel belandde, zei ik dat ook. “Als het moet ga ik nog liever schoonmaken dan mijn handje ophouden” riep ik en nu kan ik als bezuiniging mijn eigen hulp niet eens opzeggen. Door een leven gebonden aan een rolstoel kun je veel dingen niet meer. Pas ging een acteeropdracht niet door omdat men niet besefte dat ik definitief in een rolstoel zit. “Kun je niet een beetje opstaan en lopen dan?” “Helaas, niet nee.”
“Sorry. Productioneel te lastig. De opnamen zijn in een echte woning op drie hoog en de kamers te smal voor de set waar acteurs, camera’s, licht en geluid en ook nog eens een rolstoel in moeten passen.” Ik kan het ze niet eens kwalijk nemen. Ik wacht nog steeds op het scenario waarin een rolstoeler de hoofdrol heeft.
Werkeloosheid, hogere lasten tegenover te lage inkomsten. Daar liggen honderdduizenden gezinnen wakker van. Als je single bent of wel een partner hebt maar beiden geen vast inkomen, heb je geen vangnet. Maar ook tweeverdieners die tezamen nauwelijks kunnen rondkomen hebben slapeloze nachten. De werkende ‘armen’.
We hebben allemaal meer in onze mars dan wij beseffen. Een crisis kan verlammend werken maar ook creativiteit aanwakkeren. Net als in het persoonlijke leven, kun je door een crisis het roer totaal omgooien. Voor u het weet kunt ook u, brood uit steen kneden.
(Eerder verschenen in De Telegraaf 25 mei 2012)