Mijn moeder heeft steeds meer zorg nodig. In Turkije zou ze bij een van haar kinderen inwonen. In familieverband wordt bekeken waar mama het beste terecht kan. De kinderen bespreken de mogelijkheden – al dan niet in harmonie – en steunen de opvangende broer of zus financieel ter compensatie. De kleinkinderen passen op en meestal gaat oma mee op vakantie.
Maar Nederland is Turkije niet. Iedereen heeft het druk met het eigen gezin en het werk. Onze huizen zijn niet geschikt om grote families te huisvesten. Bovendien kiezen wij er voor dat onze kinderen een eigen kamer hebben en de kamer die eventueel overblijft wordt al snel de studeer- of hobbykamer.
En het belangrijkste verschil is dat we in Nederland (nog) op kosten van de overheid zorg kunnen ‘inkopen’. Mijn moeder vond het maar niets. “Daar heb ik toch geen zes kinderen voor gebaard?” Twee keer per dag kwam er iemand over de vloer. Verschillende mensen en nooit op de verwachte tijd en de taalbarrière hielp ook niet mee.
Dus besloten we over te gaan op de persoonsgebonden budget (pgb). De regelgeving en de administratie is zo ingewikkeld dat we dit aan de sociale verzekeringsbank hebben uitbesteed. Stuit je opeens op een nieuw probleem: vind je eindelijk de mensen die dit werk willen doen maar niet ‘wit’.
Al deze ervaringen kwamen mij van pas toen ik na mijn ongeluk ineens tot de doelgroep van zorgbehoevenden behoorde. Ik kon kiezen tussen zorg in natura of pgb. Ik koos voor het eerste. Ik wilde geen geld, geen budget, geen verantwoording en boekhouding achteraf. Mijn enige voorwaarde was en is nog steeds: de thuiszorginstantie moet op tijd komen. Ondanks mijn handicap wil ik immers al mijn werkzaamheden als zelfstandige kunnen uitvoeren. Ik bespaar u mijn zoektocht, stress, paniek en frustratie hierover. Opeens begreep ik mijn moeder beter. Maar toch is pgb geen optie voor mij. In geval van ziekte en vakantie moet ik immers minimaal twee personen werk aanbieden en die paar uurtjes per week die ik te bieden heb, is niet rendabel voor wie dit werk wil doen.
Nu de economische realiteit van Nederland. De zorg moet betaalbaar blijven. Het is niet alleen duur; er wordt ook gefraudeerd. Door pgb houders, door tussenpersonen maar ook de grote zorginstanties sjoemelen met regels en gelden. De kosten van (mis)management en dure kantoren daargelaten. De maatregel zal met name de middengroep pgb houders treffen die circa 12000 euro per jaar ontvangen. Toch zijn de pgb houders die 40, 50 of 60 duizend euro per jaar ontvangen geen uitzondering. Zo ontvangt één echtpaar bijna een ton aan pgb per jaar; weliswaar uitgegeven aan totaal negentien personen, die uiteenlopende noden vervullen van dit echtpaar; maar dit kunnen we echt niet meer opbrengen.
Polen en Turken komen graag naar Nederland om voor een fractie van die bedragen voor ons te zorgen. We blijven thuis wonen, hoeven niet bij onze kinderen in te trekken; de zorgverleners komen bij óns inwonen. Maar daar moeten mijn lief en ik niet aan denken.
(Eerder verschenen in de Telegraaf 3 juni 2011)