Er zijn in Nederland steeds meer picknickplekken gekomen en plaatsen waar mensen, net als vroeger, bessen, bramen kunnen plukken en van de paden mogen. Een dagje in de natuur en alle stress is weg. Turken zijn dol op eten en picknicken. Ik organiseer aanstaande zondag een picknick maar noem het ‘een paasbrunch’. Klinkt moderner.
Voor Turken is eten meer dan gezellig. Het is heilig. Alleen eten is zielig én eten moet je delen. Iedereen is welkom maar hoeveel koop je in? Want verspillen is een doodzonde! Zout is goedkoop en voorradig maar op de Dag Des Oordeels moet je elke verspilde zoutkorrel met je wimpers oprapen. Bij elke korrel zullen je ogen prikken zodat je zelfs in het hiernamaals wordt herinnerd aan je verkwisting op aarde.
Eten bij begrafenissen, eten bij bruiloften, eten bij kraambezoek, zelfs het vasten tijdens de ramadan, ‘het zogenaamde niet-eten, gáát alleen maar over eten!
Bir fincan kahvenin kirk yil hatiri vardir. Een kopje koffie staat gelijk aan veertig jaar dankbaarheid.
Biri yer, biri bakar, ondan kiyamet kopar. ‘Als iemand eet en de ander toekijkt breekt de hel los’.
Yemesen, bogazimda kalir!Als je niet een hapje mee-eet, blijft het steken in mijn keel/stik ik in een hapje. Uitdrukkingen die gebruikt worden om aan te dringen, om de veronderstelde gêne bij de gast weg te nemen. Ons is immers geleerd altijd eerst netjes te bedanken en nee te zeggen.
Op een Turkse begrafenis geen cake bij de koffie. Het is een aan en aflopen van bezoek, dat voorzien wordt van eten en drinken. Dan de samenkomst 7 dagen na de begrafenis. Gebeden, rituelen én een speciale soep. De veertigste dag weer een herdenkingsbijeenkomst met een rijstschotel met vlees en kikkererwten. Bakerpraatjes zoals zwangere vrouwen móeten datgene waar ze trek in hebben beslist eten; anders krijgt de baby ongewenste vlekjes op het lijf.
‘Eet zoet, dan praat je zoet’ is een gevleugelde uitdrukking om de spanning te breken. Onder het mom van een grapje wordt iets lekkers geserveerd en hup het onderwerp verandert. Soms handig maar vaak mis ik de Nederlandse directheid.
Mijn moeder eiste van ons ieder stukje brood dat we op onze weg tegenkwamen – en dat was vaak in Nederland- op te rapen, drie keer te kussen, op ons voorhoofd te tikken en dan pas bij een struik neerleggen. Je voorkomt verspilling maar ook dat het heilige brood vertrapt wordt.
Kies je als kind voor het risico uitgelachen te worden of riskeer je de vergelding van Allah? En doe dat maar eens op een Nederlandse school; hoon en spot is je deel. Meeste kinderen dachten zelfs dat we het wilden opeten. Jakkes! Dus bedachten we trucjes om het brood ongezien op te rapen, maar zonder te kussen, weg te gooien in de struiken. Ondertussen prevelend om vergiffenis.
Geen kwart van deze opvoeding heb ik mijn kinderen over kunnen dragen. Ik sta te zwak tegenover alle invloeden van buiten en overvloed in het algemeen. Picknick of paasbrunch, hoe kan ik zorgen dat alles wordt opgegeten?
(Eerder verschenen in de Telegraaf 22 april 2011)