“Waarom wil je in Turkije begraven worden?” mijn lief vindt het maar niks. “Je jaagt iedereen op kosten en de kinderen voelen zich verplicht om naar jóuw geboorteplaats te gaan om je te herdenken.” Ik vraag hem wat hij zou willen.
“Ik heb mijn organen gedoneerd en zet de rest maar bij het vuil. En als de kinderen willen, mogen ze een ‘plek’ creëren om ‘mij’ op te kunnen zoeken.”
Ik kijk uit over een valleiachtige omgeving. Prachtig groen en weids. Een stukje grond in onze geboorteplaats dat mijn vader gekocht heeft. Het grenst aan de plek waar zijn hele familie begraven is. “Jullie mogen daar ook gebruik van maken.”
Het idee om tussen mijn opa, oma, ooms, tantes en veel te vroeg overleden neven en nichten begraven te worden, lijkt me ineens heel aantrekkelijk. Dicht bij de natuur en je wordt niet na tien jaar geruimd.
De meest recente begrafenis in onze familie was die van de moeder van mijn stiefdochters. Zij heeft gekozen om in een lijkwade begraven te worden. Zonder kist, puur natuur. “Ik wist niet dat dat kon in Nederland!” riep ik enthousiast. “Zo worden moslims ook begraven! Naakt, niet belastend voor de natuur.”
Duurzaamheid dringt ook door in de uitvaartbranche. TNO heeft in opdracht van uitvaartondernemer Yarden een onderzoek uitgevoerd naar duurzame alternatieven van begraven of cremeren. Twee duurzame alternatieven – hier nog niet toegestaan – zijn cryomeren en resomeren.
De cryomator gebruikt voor het bevriezen van het lichaam wel veel energie. De resomator is de meest milieuvriendelijke methode. Het lichaam wordt gewogen en daarop wordt de afgestemde hoeveelheid chemische stof kaliumhydroxide toegevoegd. Door middel van stoom wordt een temperatuur van 180 graden bereikt. In anderhalf uur verbreken de chemische verbindingen van het lichaam en de restanten worden gekoeld. De protheses, tandvullingen en zelfs pacemakers worden verwijderd en gerecycled. In beide procedures zijn de botten zo broos dat ze makkelijk verpulvert worden tot ‘biopoeder’. Er blijft maar 3 procent van het lichaam over. En omdat het vergelijkbaar is met huishoudelijk afvalwater, kan de rest het riool in gespoeld worden. Hier haak ik af. Ik heb echt wel wat over voor het milieu. De grootste belasting bij het reguliere begraven zijn de autostoet, de grafsteen en de synthetische kleding, die niet vergaat. Dat wil ik allemaal achterwege laten maar ik wil me niet door het riool laten spoelen!
Ik zal mijn vader vragen of de helft van mijn ‘biopoeder’ ook welkom is. Mijn lief kan dat per post naar Turkije verzenden; kost niets. De andere helft kan op de schoorsteen in Nederland. Voor een migrantenkind is dit zelfs de beste oplossing.
(Eerder verschenen in de Telegraaf 12 augustus 2011)