Bemoei en laat bemoeien

De steniging van de Iraanse Sakineh Mohammadi Ashtiani is opgeschort. Zij is veroordeeld wegens overspel. Later kwam daar moord op haar man bij. Haar twee volwassen kinderen hebben ‘de wereld’ opgeroepen om het leven van hun moeder te redden. Niet zonder effect. Protesten uit de hele de wereld en zie: de steniging is uitgesteld en wij hopen natuurlijk dat van uitstel, afstel komt. Eerst leek het alleen om overspel te gaan, nu wordt ze ook beschuldigd van moord op haar man. Mogen wij ons bemoeien met het strafrecht of met een interne aangelegenheid van een ander land? In veel landen, onder andere een westerse beschaving als de Verenigde Staten, staat op moord de doodstraf. Uit onderzoek en dankzij nieuwe opsporingstechnieken zoals de DNA blijkt dat er duizenden onschuldige (met name zwarte) Amerikanen ter dood zijn veroordeeld. Trekt Amerika zich iets aan van buitenlandse protesten? Moet men om die reden stoppen met protesteren? Wanneer is er sprake van inmenging in de interne aangelegenheid van een land en wanneer is het internationale solidariteit? Bij aardbevingen, overstromingen of andere natuurrampen ervaart niemand de wereldwijde steunbetuigingen en de geboden hulp als inmenging. Bij (vermeende) onrechtvaardigheid jegens een mens, een medemens ineens wel? De universele verklaring van de rechten van de mens is ontstaan uit de behoefte dat wij onszelf moeten beschermen tégen onszelf.

De Turkse vrouwenbeweging zoekt en krijgt al tientallen jaren steun vanuit het buitenland. Het helpt hen in hun interne strijd. Geen enkele overheid staat namelijk los van die ‘buiten’ wereld. Wij zijn één wereld. De mens is één soort, zogezegd. De economie, de aarde, de natuur kent geen landsgrenzen. Wij beïnvloeden elkaar wereldwijd; of we willen of niet. De internationale solidariteit met één individu beïnvloedt de Iraanse vrouwenbeweging in het algemeen. Het democratisch bewustzijn in Iran heeft baat bij deze inmenging. Bovendien wordt de doodstraf (door ophanging en steniging) in Iran zeer snel na de veroordeling uitgevoerd. Als er sprake is van een juridische dwaling, kan dat nooit meer worden rechtgezet.

Het gevaar bestaat echter dat wij (lees de westerse beschaving) ons in alles superieur voelen. Staan wij open voor kritiek op óns handelen? Mag Sarkozy Roemenen met groepen tegelijk Frankrijk uitzetten? Hebben wij niets te leren van andere landen en culturen? Uit die overtuiging heeft Oxfam Novib de omgekeerde ontwikkelingshulp bedacht. Het blijkt dat wij veel kunnen leren van ontwikkelingslanden om bepaalde samenlevingsvraagstukken in ons eigen land op te lossen. Bijvoorbeeld onze eetcultuur, omgang met de natuur, met onze ouderen, kinderen en jongeren. Wij exporteren respect voor de mensenrechten. Valt daar het omgekeerde respect tonen ook niet onder? De door de Amerikaanse dominee Terry Jones geplande koranverbranding morgen op 11 september is respectloos en leidt terecht tot massaal protest: “Respectloos en onfatsoenlijk”, vindt Hillary Clinton. “Schandelijk”, aldus het Vaticaan. Terecht. Wat vandaag een ander gebeurt, kan morgen u gebeuren. Zwijg niet. Bemoei u. Alles wat we doen maar ook níet doen, komt uiteindelijk op ieders bordje terug.

Oorspronkelijk verschenen in de Telegraaf op 11 september 2010

Deel Dit